Đệ Tử Quy Chương V: “Mình Có Tài, Chớ Dùng Riêng”
Đệ Tử Quy Chương V: “Mình Có Tài, Chớ Dùng Riêng”. Bản thân mình có tài hoa, có năng lực, chỉ cần giúp được người khác thì không nên ích kỷ, mà nên đưa tay ra giúp đỡ. Điểm này tôi có cảm nhận rất sâu sắc, bởi vì trong khoảng thời gian tôi học thêm, chỉ cần bạn học đến hỏi tôi vấn đề gì, tôi nhất định tận tâm tận lực giúp đỡ họ.
5.3 Kinh văn – Đệ Tử Quy
“Kỷ hữu năng, vật tự tư. Nhân sở năng, vật khinh tí”.
“Mình có tài, chớ dùng riêng. Người có tài, không chỉ trích”.
5.3.1 “Mình có tài, chớ dùng riêng” – Đệ Tử Quy
Bản thân mình có tài hoa, có năng lực, chỉ cần giúp được người khác thì không nên ích kỷ, mà nên đưa tay ra giúp đỡ. Điểm này tôi có cảm nhận rất sâu sắc, bởi vì trong khoảng thời gian tôi học thêm, chỉ cần bạn học đến hỏi tôi vấn đề gì, tôi nhất định tận tâm tận lực giúp đỡ họ.
Khi một người dùng năng lực để giúp đỡ người khác thì họ đã tu được ba loại bố thí. Chúng ta biết giữa trời đất, nếu quý vị cầu nguyện như lý như pháp thì đều sẽ “có cầu tất có ứng”.
Người thế gian thích tiền tài, nhưng lại không biết phải trồng nhân gì mới có thể có được tiền tài. Người thế gian cũng muốn được thông minh trí tuệ, vậy nhân ở đâu? Nhân ở việc bố thí pháp. Người thế gian mong muốn khỏe mạnh sống lâu, thì phải trồng nhân gì trước?
Bố thí vô úy, luôn luôn làm giảm bớt sự đau khổ của người khác, thậm chí giảm đi sự đau khổ cho chúng sinh thì tự nhiên bản thân họ làm được “ông trời có đức hiếu sinh”. Luôn luôn quan tâm đến sự đau khổ của người khác thì họ sẽ có thể có được quả báo khỏe mạnh, sống lâu.
Khi một người hướng dẫn người khác, đem kinh nghiệm của mình nói cho người khác, đó là dùng sức lực, dùng kinh nghiệm giúp người nên họ đã làm được bố thí nội tài. Hơn nữa, bởi vì trong quá trình hướng dẫn người khác, bản thân cũng đã bố thí pháp nên thông minh trí tuệ mỗi ngày sẽ tăng trưởng.
Những phương pháp mà chúng ta nói với người khác có thể sau này họ sẽ áp dụng vào công việc và cuộc sống gia đình của họ, cho nên họ sẽ không vì không học được một số phương pháp hay mà lúng ta lúng túng. Nếu như họ không có năng lực thì có thể phải thường xuyên lo lắng: “Tôi chẳng có cách nào để có thu nhập tốt. Vợ tôi, con cái của tôi trong lòng không có cảm giác an toàn, luôn luôn lo âu, sợ sệt”.
Khi chúng ta đem những đạo lý làm người, làm việc tặng cho người khác, khiến cho họ trưởng thành thì có thể gia đình họ sẽ được ổn định. Vì vậy, điều này là thuộc về bố thí vô úy.
Thật sự khi một người bố thí pháp thì đồng thời đã làm đủ ba loại bố thí. Hơn nữa, bố thí pháp là giải quyết vấn đề căn bản của một người.
Trước đây chúng tôi cũng nhắc đến “giúp ngặt chứ không giúp nghèo” (giúp nguy chứ không giúp nghèo). Quý vị có thể giúp đỡ họ nhất thời, nhưng nếu như họ không thay đổi tư tưởng, quan niệm thì có thể càng giúp họ càng ỷ lại. Như vậy có thể sẽ có tác dụng phụ. Vì vậy, giúp đỡ một người căn bản nhất vẫn là phải để cho họ tiếp nhận được sự giáo dục đúng đắn, sửa đổi từ trong quan niệm, tư tưởng thì mới có thể giải quyết được vấn đề căn bản.
Chúng ta cũng cần phải dạy con cái: “Mình có tài, chớ dùng riêng”. Tâm lượng lớn thì phước báu mới lớn.
Có một thầy giáo ở chỗ chúng tôi, từ nhỏ thầy ấy đã biết giúp cha mẹ làm công việc nhà, chăm sóc những người em. Xem ra thì thầy rất vất vả. Nhưng khi thầy học tiểu học, học trung học cơ sở, học trung học phổ thông, học đại học, thầy không nghĩ sẽ làm cán bộ lớp, làm lãnh đạo, nhưng tự nhiên cơ hội đều luôn đến với thầy.
Như khi học đại học, công việc Chủ tịch Hội học sinh đều giao cho thầy. Bởi vì từ nhỏ thầy đã được rèn luyện, nên khả năng làm việc rất tốt. Thầy không cần danh mà danh cũng tự nhiên đến trước mặt.
Khi con cái bằng lòng nhận làm rất nhiều công việc, rèn luyện nhiều, những đóng góp này nhất định không vô ích, mà càng làm tăng thêm năng lực cho chúng.
Có một lần, các giáo viên cùng nhau làm bánh há cảo. Có một thầy giáo nhìn thấy thầy Thôi làm thì rất kinh ngạc. Thầy ấy nói: “Tôi làm được một cái bánh thì thầy Thôi đã làm được năm, sáu cái”. Bởi vì từ nhỏ thầy đã làm việc rất nhiều, nên năng suất làm việc rất tốt. Vì vậy con người tuyệt đối không nên sợ việc, sợ ra sức đóng góp, sợ khổ, bởi vì cuối cùng chính mình là người được lợi ích nhiều nhất.
Trên đây là “mình có tài, chớ dùng riêng”.
5.3.2 “Người có tài, không chỉ trích” – Đệ Tử Quy
Khi chúng ta nhìn thấy người khác rất có tài, rất có năng lực, tuyệt đối không nên xem thường họ, không nên bôi nhọ họ, vì như vậy đối với bản thân mình không tốt. Khi một người sinh tâm đố kỵ thì đức hạnh của họ sẽ bị giảm xuống. Khi tâm đố kỵ nổi lên thì tâm lương thiện của chúng ta sẽ bị nó khống chế, do vậy mỗi ngày quý vị có thể đều u sầu, không vui.
Vậy tại sao chúng ta không mở rộng tâm lượng để làm được “khen người thiện, tức là tốt. Người biết được, càng tốt hơn”. Vì thế, trước đây người đọc sách luôn duy trì việc “anh hùng quý anh hùng”, bởi vì rất khó mới có một người tốt xuất hiện làm lợi ích cho xã hội. Thành công là điều không dễ. Phải làm rất nhiều việc tốt có dễ không? Không dễ! Chúng ta nên thành tựu việc tốt đẹp cho người, có bao nhiêu năng lực cũng phải hết lòng giúp họ, cùng nhau làm những việc tốt.
Khi chúng ta sống chung với mọi người, với tập thể, có thể phải đối mặt với nhiều việc. Nếu như làm việc không tốt thì rất có thể ảnh hưởng đến không chỉ một người, một gia đình, mà ảnh hưởng rất nhiều người. Vì vậy, chúng ta có cơ hội phục vụ cho mọi người thì tuyệt đối không nên khởi tâm đố kỵ, bởi vì tâm đố kỵ này không chỉ chướng ngại cho chính mình mà có thể làm hỏng việc của mọi người.
Chúng ta nên duy trì việc “không cầu có công, chỉ mong không có lỗi”. Trong tập thể nên tùy hỷ việc làm tốt của người khác, nên thành tựu việc làm thiện của người khác. Dùng cái tâm như vậy để làm, để giúp họ thành tựu, thì công đức của họ và của chúng ta là như nhau.
