Đệ Tử Quy Chương IV: “Kia Nói Phải, Đây Nói Quấy, Không Liên Quan, Chớ Để Ý”

Đệ Tử Quy Chương IV: “Kia Nói Phải, Đây Nói Quấy, Không Liên Quan, Chớ Để Ý”. “Kia nói phải, đây nói quấy” có nghĩa là nói chuyện thị phi. Tại sao giữa người với người lại nói thị phi như vậy? Mục đích của họ ở đâu?

4.5.  Kinh văn – Đệ Tử Quy

“Bỉ thuyết trường, thử thuyết đoản. Bất quán kỷ, mạc nhàn quản”.

“Kia nói phải, đây nói quấy, không liên quan, chớ để ý”.

 “Kia nói phải, đây nói quấy” có nghĩa là nói chuyện thị phi. Tại sao giữa người với người lại nói thị phi như vậy? Mục đích của họ ở đâu? Tục ngữ có câu: “Người nói chuyện thị phi là người thị phi”. Hơn nữa, con người thường có thói quen, có khuynh hướng ép chúng ta phải theo phe một bên nào đó: “Rốt cuộc quý vị theo phe chúng tôi hay là theo phe bên kia?”. Chúng ta không nên theo phe nào cả.

Cho nên “không liên quan, chớ để ý”, không phải là việc của mình thì không xen vào, phải nhanh chóng rời xa chốn thị phi, bởi vì người đến nói chuyện thị phi nhất định là có mục đích: Một là lôi kéo quý vị, hai là muốn bôi nhọ người khác. Chỉ cần có thị phi thì sẽ có tổn hại đối với đoàn thể. Chúng ta tuyệt đối không được vui thích khi thấy tình trạng này xảy ra.

Cho nên, muốn người khác noi theo thì chúng ta không nên làm những chuyện thị phi. Chúng ta phải đi đúng hướng, phải hòa nhã với mọi người, phải luôn luôn bao dung.

Khi quý vị không đứng về phía bên nào trong đoàn thể mà đứng ở giữa, vị trí này rất quan trọng. Vì sao vậy? Bởi vì cả hai phía tất nhiên đều có sự thiên lệch. Khi một người có sự thiên lệch thái quá thì trong lòng họ có cảm thấy là mình sai không? Lâu dần họ sẽ cảm thấy bản thân có lỗi, hoặc là trong lòng muốn tìm người khác để nói chuyện.

Ví dụ như vị cấp trên nào đó đã làm sai một việc gì, có người sẽ phê bình vị cấp trên này một cách quá đáng, nhưng cũng có người lại cứ bao che. Có tình trạng này xảy ra không? Hai phe tranh cãi đến nỗi không thể chấm dứt. Lúc này chúng ta đứng ở giữa tất sẽ hữu dụng. Phải nói làm sao? Những người bao che cho cấp trên có phải thật sự yêu mến cấp trên không? Đó là làm việc bằng cảm tình.

Quý vị càng bao che cho họ thì có thể họ sẽ càng không nhìn ra được lỗi lầm của họ ở đâu, có thể họ còn theo quý vị để tranh đấu với phe bên kia, nên họ càng ngày càng mất đi lòng tin tưởng của người khác. Động cơ của quý vị vốn là muốn tốt cho họ, nhưng cuối cùng thì thành ra làm hại họ. Cho nên bên bao che thì lâu dần họ cũng sẽ nghĩ lại. Lúc này chúng ta cũng nên hướng dẫn họ rằng, chân thật muốn cấp trên tốt thì tuyệt đối không được bao che.

Quý vị phải luôn luôn nói như vậy. Bởi vì dù sao họ cũng theo cấp trên một khoảng thời gian, có thể họ cũng sẽ nghĩ lại và nói: “Đúng rồi! Trước đây, chúng tôi có khuyên nhủ cấp trên nhưng cấp trên không nghe”. Sau này chúng ta có thể tiến thêm một bước nói với họ rằng: “Nếu quý vị thường xuyên có thể chỉ ra được khuyết điểm của cấp trên, cấp trên sau khi tự mình kiểm nghiệm họ sẽ càng tín nhiệm quý vị hơn.

Cho nên việc cần khuyên thì tuyệt đối không thể chỉ vì một, hai lần khuyên can cấp trên không nghe mà quý vị lại không khuyên can nữa. Ở lâu mới biết lòng người, cấp trên từ từ sẽ sửa đổi”.

Còn với phe bên kia thì: “Công kích cái xấu của người khác cũng không được quá đáng, phải nghĩ xem người ta chịu được đến đâu”. Khi người khác có lỗi lầm cũng không nên phê phán quá nghiêm khắc, quý vị phải xem người ta có chịu nổi không.

Hơn nữa, trên thực tế có rất nhiều chuyện quý vị không phải người trong cuộc, không biết chừng khi chúng ta làm thì cũng phạm sai lầm tương tự như họ vậy, cho nên chúng ta phải đối xử khoan dung với nhau. Khi những người khác phê bình quá đáng như vậy thì kỳ thực trong lòng họ cũng cảm thấy không bình thường.

Nhưng nếu chúng ta không dùng lời nói để tranh chấp lại, thì đây cũng là một sức mạnh để kiềm chế bản thân họ, có lúc họ sẽ nói: “Sao anh lại có tu dưỡng đến vậy! Chúng tôi cũng nên kiểm điểm lại một chút”.

Ở trong đoàn thể, chỉ cần chúng ta không làm chuyện thị phi, mà tận tâm, tận lực làm tròn bổn phận, không đi tranh chấp cảm tình, thì luôn luôn sẽ có tác dụng tích cực đối với đoàn thể. Vì vậy, chúng ta không nên xem thường sức mạnh của bất kỳ cá nhân nào.

Đây là nói đến: “Kia nói phải, đây nói quấy, không liên quan, chớ để ý”.

Ý của câu “chớ để ý” là không nên xen vào những chuyện thị phi, nhưng nếu là việc quan trọng của công ty thì chúng ta nên tích cực tham gia mới đúng. Hơn nữa, trong lúc tham gia chúng ta hy vọng sự việc có thể được giải quyết tốt đẹp, cho nên lúc này cần nói thì phải nói.

Quý vị không được khi thấy có vấn đề thì không chịu nói ngay, đến khi sự việc thất bại rồi mới nói kiểu vuốt đuôi, làm như vậy thì không được thích đáng. Cho nên trong cuộc họp, lúc cần phải đưa ra quyết định quan trọng thì chúng ta phải nhìn vào việc chứ không nhìn vào người. Những chỗ nào làm chưa được thích đáng thì chúng ta cần phải chỉ ra, tuyệt đối không phải vì cách nhìn đối với một cá nhân hay một đồng nghiệp nào.

Vì vậy, khi thảo luận xong công việc, quyết định xong sự việc, bước ra khỏi phòng họp thì chúng ta vẫn là những đồng nghiệp tốt của nhau, có món gì ngon tuyệt đối cũng không thiếu phần của họ. Nếu trong lòng quý vị cảm thấy không bình thường thì cũng sẽ khiến trong lòng của họ cảm thấy không bình thường theo. Vốn là không có việc gì, nhưng sự việc lại càng ngày lại càng lớn hơn. Do đó, khi tiếp xúc với bất kỳ người nào, chúng ta cần phải duy trì tấm lòng chân thành.

Xin mời xem tiếp phần sau: “Thấy người tốt, nên sửa mình. Dù còn xa, cũng dần kịp”