Đệ Tử Quy Chương III: “Không Sợ Khó” (P2)
Contents
Đệ Tử Quy Chương III: “Không Sợ Khó” (P2). Thân mệt chỉ cần nằm nghỉ bảy tiếng đồng hồ thì sẽ khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng trở lại. Nhưng mà tâm mệt thì cho dù có nhiều việc biết là rất quan trọng cần phải làm, nhưng lại không có năng lực để làm.
3.10 Kinh văn – Đệ Tử Quy
“Sự vật mang, mang đa thố. Vật úy nan, vật khinh lược”.
“Chớ làm vội, vội sai nhiều. Không sợ khó, chớ qua loa”.
3.10.2 “Không sợ khó” (tiếp) – Đệ Tử Quy
(Tiếp theo phần trước)
Rất nhiều vị bằng hữu hỏi tôi là: “Thầy Thái! Thầy có mệt không?”. Trong mấy tháng nay có rất nhiều giáo viên cùng với chúng tôi đi diễn giảng khắp nơi, họ đều nhìn thấy sức khỏe của tôi, tôi càng giảng càng có tinh thần. Vì vậy, mọi sự lo lắng là không cần thiết. Tôi cũng nói với những vị bằng hữu này rằng, con người không sợ mệt thân mà chỉ sợ mệt tâm. Thân mệt chỉ cần nằm nghỉ bảy tiếng đồng hồ thì sẽ khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng trở lại. Nhưng mà tâm mệt thì cho dù có nhiều việc biết là rất quan trọng cần phải làm, nhưng lại không có năng lực để làm. Lúc đó thì tâm rất vất vả, khổ sở. Cho nên khi chúng ta có thể tận tâm, tận lực làm những việc quan trọng, thì trong lòng thật sự sẽ cảm thấy dễ chịu.
Tôi còn nhớ lúc học trung học phổ thông đã đọc một bài của Mạnh Tử, trong đó có câu: “Trời giao trách nhiệm lớn lao cho người nào thì trước tiên khiến người đó khổ tâm trí, mệt nhọc gân cốt, đói rét thể xác, cùng quẫn thân thể. Họ muốn làm việc gì thì hoàn cảnh khiến họ gặp điều nghịch lý, trở ngại. Vì sao vậy? Để tăng thêm tính kiên nhẫn cho họ, để họ đủ nghị lực tiến hành những việc chưa làm được”. Khi tôi học trung học phổ thông, đọc bài văn này tôi tâm đắc được điều gì? Tuyệt đối không nên làm Thánh nhân, bởi vì rất là mệt, phải giữ tâm chí cho kiên định, còn phải bị đói rét thân thể nữa. Lúc đó giáo viên cũng không giảng giải khí phách này cho chúng tôi. Vì vậy chúng tôi cứ dựa vào lời văn mà giải nghĩa, nên mới nghĩ tuyệt đối không nên đi theo chí hướng của Thánh Hiền quân tử. Sau khi thật sự đi hoằng dương văn hóa truyền thống, tôi đột nhiên có cảm nhận khác đối với câu nói này. Vì vậy tôi đã viết một câu rằng: “Nếm mùi gian khổ vẫn thấy ngọt ngào”. Khi chúng ta biết công việc này rất quan trọng nhưng trong tâm lại sợ chính mình không đủ năng lực, thì khi gặp thử thách, chúng ta vui vẻ tiếp nhận mới có thể nhanh chóng nâng cao năng lực. Cho nên chúng tôi có thái độ này, đồng thời đối với những thầy cô giáo mà chúng tôi đã tiếp xúc, chúng tôi đều thiết lập nhận thức chung với nhau như vậy.
Vì vậy, khi tôi từ Hải Khẩu đến Thẩm Quyến giảng dạy, phần bài giảng của tôi phải giao cho những giáo viên khác giảng thay. Khi những giáo viên khác nhận được thông báo của tôi: “Bắt đầu từ tiết học sau sẽ đến lượt quý vị”, họ sẽ nghĩ như thế nào? Họ sẽ không nói: “Không được! Không được đâu!”, mà họ sẽ nói rằng: “Gánh vác trách nhiệm là bắt đầu của sự trưởng thành”. Tuy là tôi đi khỏi Hải Khẩu, nhưng bài giảng vẫn không bị gián đoạn, ngay cả bài giảng vào ngày đầu năm mới và kỳ nghỉ tết cũng đều không bị gián đoạn. Họ nói với tôi: “Học tập trí tuệ là việc vô cùng cấp bách. Giả như trì hoãn thì chúng ta sẽ mất đi một ngày học tập, đối với các em học sinh sẽ có ảnh hưởng rất lớn”. Vì vậy, họ rất kiên trì. Khóa học này cũng được tổ chức hơn một năm rồi.
Rất nhiều giáo viên ở Hải Khẩu, ở Thẩm Quyến, ngoài những lúc công tác ở trường thì thời gian rảnh rỗi vào tối thứ bảy và chủ nhật, họ đều đến trung tâm phụ giảng với chúng tôi, đảm đương nghĩa vụ này. Sau hơn bốn tháng học tập, họ bắt đầu theo tôi đi giảng ở nhiều nơi. Vì vậy bắt đầu từ việc “tu thân”, sau đó dạy các lớp thật tốt là “tề gia”, sau đó chăm sóc tốt Hải Khẩu là “trị quốc”. Tiếp theo là đến Bắc Kinh, Thẩm Quyến, đến các tỉnh khác để giảng dạy thì gọi là “bình thiên hạ”. Bốn việc này thật ra chỉ là một việc. Chỉ cần chúng ta thật sự phát tâm không ngừng rèn luyện bản thân, không ngừng vươn lên, thì tự nhiên sức ảnh hưởng của chúng ta, sự cống hiến của chúng ta sẽ có sức lan tỏa và thành tựu. Vì vậy, “không sợ khó”.
Nếu công việc con cái cần phải đảm đương mà cha mẹ đều làm hết cho chúng, như vậy chính là tước đoạt cơ hội học tập, rèn luyện của con cái.
Trước đây tôi có nói đến chuyện chú Lư không mang giúp vở bài tập cho con gái. Giả như chú mang vở bài tập này cho con gái thì sẽ có một kết quả khác. Kết quả đó sẽ như thế nào? Con gái chú sẽ rất vui và nói: “Cha ơi! Cha thật là tốt! Có cầu tất ứng, thật sự là giống Quán Thế Âm Bồ Tát vậy”. Vì vậy trong lòng của con cái sẽ khởi lên ý nghĩ gì? Chỉ cần mình có việc thì đã có cha mình, mẹ mình, ông nội mình, bà nội mình, những người giúp việc của mình. Đằng sau mình còn có rất nhiều chỗ dựa, có thể giúp mình thu dọn tàn cuộc bất cứ lúc nào.
Vì vậy hiện nay chúng ta thường thấy rất nhiều thanh niên đã hai mươi tuổi đầu nhưng nghe chúng nói chuyện quý vị sẽ thấy tức chết đi được. Thật vậy! Hoàng đế không gấp thì Thái giám phải gấp gáp vô cùng. Tất cả người thân, cha mẹ đều bận rộn giúp chúng không kịp thở, còn chúng lại cảm thấy chẳng có gì phải gấp gáp.
Ở Hải Khẩu tôi đã chứng kiến trường hợp cha mẹ phải thông qua nhiều mối quan hệ để tìm việc làm cho con mình. Vậy mà chúng còn ỡm ờ nói: “Được rồi! Con nể mặt cha mẹ đi làm thử xem sao!”. Còn có sinh viên đại học bị đuổi học mấy lần. Bạn bè hỏi chúng sẽ làm gì, chúng trả lời: “Tôi cũng không biết!”. Quý vị xem, đã gần hai mươi tuổi rồi mà hoàn toàn không có trách nhiệm với bản thân mình. Đây là kết quả, vậy nguyên nhân do đâu? Chúng rất ít khi chịu trách nhiệm hoàn toàn với những việc chúng đã làm.
Khi chúng ta giúp con cái khắc phục sai lầm của chúng, chúng liền cho rằng tương lai sau này sẽ có người lo giúp cho chúng rồi. Vì vậy sau này chúng muốn cưới vợ, quý vị phải bỏ tiền lo liệu giúp chúng. Chúng muốn mua nhà, quý vị cũng phải bỏ tiền ra thanh toán. Quý vị phải lo cho chúng đến khi nào? Đời người như vậy thì sẽ rất mệt. Có thể đến khi quý vị sắp nhắm mắt rồi mà vẫn còn phải giúp cháu chắt mua sắm đồ.
Ngày 19 tháng 10 năm ngoái, báo “Đặc Khu Thẩm Quyến” có một bài phát biểu của một đôi vợ chồng, khuyến cáo những bậc cha mẹ còn trẻ không nên chiều chuộng con cái. Bởi vì khi họ tuổi đã cao mới sinh được một cậu con trai nên họ chiều chuộng con mọi thứ. Khi con họ đi học mẫu giáo, cô giáo nói với họ: “Con của quý vị có những hành động không tốt, quý vị nên chú ý!”. Họ còn biện hộ cho con mình, che đậy cho con mình. Cứ mãi như vậy, đứa con muốn cái gì là họ cho cái đó. Đến khi tốt nghiệp đại học, nó quen một cô bạn gái. Cô bạn gái yêu cầu: “Anh hãy bảo ba mẹ của anh chuyển ra ngoài, để căn nhà cho chúng ta ở thì em mới lấy anh”. Con trai của họ đương nhiên sẽ như thế nào? Bởi vì nó là tiểu hoàng đế đúng không? Vì vậy nó ra lệnh cho thiên hạ thì ai dám không nghe theo. Nó trực tiếp bảo cha mẹ nó chuyển ra ngoài ở. Cha mẹ của nó đã cảm nhận được tính nghiêm trọng của sự việc, hy vọng thông qua sự thống khổ của bản thân họ có thể nhắn nhủ cho càng nhiều bậc phụ huynh là tuyệt đối không nên nuông chiều, chiều chuộng con cái.
Vào thập niên 20 thế kỷ 20, có một đứa bé mười một tuổi chơi bóng đá đã làm vỡ kính của người khác phải đền 12,5 USD (mười hai đô la rưỡi). Lúc đó 12,5 USD có thể mua được 125 con gà mái đẻ trứng. Số tiền này rất lớn, không phải nhỏ. Người cha nói với đứa con: “Việc này con phải chịu hoàn toàn trách nhiệm, vì vậy con phải tự mình kiếm tiền để trả”. Việc này bậc làm cha mẹ có làm được không? Rất khó! Theo thống kê, trẻ em Trung Quốc có tiền tiêu vặt nhiều nhất nhưng làm việc nhà ít nhất, cho nên chúng không biết gánh vác. Đứa bé mười một tuổi này từ đó bắt đầu đi làm việc để trả tiền lại cho cha mình. Cuối cùng, sự nghiệp của đứa trẻ ấy cũng rất thành công, trở thành Tổng thống Reagan của nước Mỹ.
Quý vị xem, khi quý vị để cho con cái rèn luyện là giúp chúng tăng trưởng thái độ đúng đắn và tâm trách nhiệm, hơn nữa còn phát triển khả năng làm việc của chúng. Vì vậy, nuôi dưỡng con cái cần phải dùng lý trí, không nên chỉ dùng tình cảm, cưng chiều mà thôi. Điều này rất quan trọng. Vì vậy, hãy “không sợ khó”. Khi các bậc phụ huynh đối mặt với mọi việc đều có tinh thần can đảm, thì thái độ này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến con cái của quý vị.
Tục ngữ thường nói: “Mỗi nhà đều có quyển Kinh rất khó tụng”. Quý vị đã đọc thông chưa? Hiện nay tỷ lệ ly hôn rất nghiêm trọng. Cuộc hôn nhân mà cuối cùng phải ly hôn là sự tổn thương đối với chính mình cũng như đối với con cái. Đối mặt với cuộc đời, đối mặt với sự trắc trở trong hôn nhân, chúng ta cũng phải can đảm khắc phục.
Khi tôi ở Hải Khẩu, một hôm đi giảng, trên đường đi có một người bạn gọi điện thoại nói với tôi: “Chồng của bạn đồng nghiệp của tôi ngoại tình, vậy phải làm sao?”. Quý vị bằng hữu có tiếp cuộc điện thoại như vậy chưa? Người chưa kết hôn như tôi đã nhận được cuộc gọi như vậy đấy. Tuy là tôi chưa kết hôn, nhưng những câu trả lời để giải quyết vấn đề trong cuộc sống bảo đảm đều ở trong Kinh điển. Vì vậy, lúc đó tôi đã nói với cô ấy rằng: “Làm không được thì phải quay lại phản tỉnh bản thân”. Khi đời người xảy ra vấn đề thì tuyệt đối không thể người khác đều sai, chỉ có mình đúng. Có khả năng này không? Không thể, bởi vì một bàn tay thì không thể vỗ thành tiếng.
- Khi vợ chồng đối diện với vấn đề như vậy, ý nghĩ trước tiên của chúng ta phải là: “Mình sai ở chỗ nào?”. Đương nhiên ý niệm này không dễ, nhưng nếu chúng ta không chuyển đổi thành ý niệm này thì tâm của chúng ta nhất định không lắng lại được. Khi chúng ta luôn nghĩ đối phương không đúng ở chỗ nào, đối phương sai ở chỗ nào thì chắc chắn sẽ hành xử nông nổi, xử sự theo cảm tính, do đó sẽ làm cho sự việc càng trở nên xấu thêm.
Tiếp theo tôi nói: “Ví dụ đối phương sai bảy – tám phần, chúng ta sai một – hai phần, thì chúng ta cũng phải tĩnh lặng lại, suy nghĩ xem trong một – hai phần này mình sai ở chỗ nào, tiến thêm bước nữa là sửa đổi lại”. Đây là thái độ quan trọng nhất: “Làm không được thì phải quay lại phản tỉnh chính mình”.
- Tôi nói tiếp với cô ấy: “Gia hỏa bất khởi, dã hỏa bất lai” (trong nhà không xảy ra việc xấu, thì người ngoài không có cơ hội phá hoại). Quý vị bằng hữu, “gia hỏa” là lửa gì? Đó chính là sự xung đột, không khoan thứ, không bao dung, đó là lửa. Trong nhà không xảy ra chuyện trước thì lửa bên ngoài có cháy vào được không? Không cháy vào được. Vì vậy không nên trách người khác, chắc chắn là mình có lỗi trước, không nên đem cảm xúc bực bội trút lên người khác. Đây là thái độ quan trọng thứ
- Thứ ba, khi chồng cô đúng thì cô cần phải xem anh ấy như cha của mình. Lúc bình thường thì cô xem anh ấy như người bạn. Khi chồng cô sai thì nên xem anh ấy như trẻ con vẫn chưa đủ, phải xem anh ấy như con mình. Khi con của quý vị phạm lỗi, quý vị có nói với chúng là: “Cuộc đời này mẹ quyết thua đủ với con” không? Không có. Vì sao vậy? Sao cô ấy lại bất công như vậy! Đối với con thì không như vậy, còn đối với chồng thì cô lại như vậy? Vì sao vậy? Các vị có nhìn thấy sự đối xử thiếu công bằng của con người không?
Tất cả chướng ngại phiền não không do ở bên ngoài mà ở chính bản thân mình. Ai khiến cho cô phiền não vậy? Ví dụ một hôm cô đang đi trên đường, đột nhiên có một người lạ đi đến đánh cô một bạt tai. Cô chưa kịp định thần lại thì người này đã bỏ chạy. Cô đứng đó sờ lên mặt và nói: “Tại sao lại như thế này? Thôi bỏ đi!”, liền bỏ đi. Đột nhiên ngày hôm đó trở về nhà thì “họa vô đơn chí”, đúng lúc ông chồng đã uống chút rượu trở về nhìn thấy cô cũng đánh một bạt tai giống như vậy. Kết quả có giống nhau không? “Tôi sẽ sống chết với ông!”. Thật kỳ lạ, cũng là một cái bạt tai nhưng kết quả thì khác nhau.
Điều này do ai gây ra? Khổ là do tự mình chuốc lấy. Vì sao vậy? Bởi vì tâm của chúng ta không đủ khoan dung, không nhìn từ góc độ của đối phương, đều dùng tâm yêu và ghét để giải quyết sự việc. Những gì mình thích thì sao cũng được, những gì mình không vui thích thì đều không được, cho nên đã gây ra rất nhiều phiền não, chướng ngại về mặt tâm lý. Rất nhiều người nói: “Họ đã lớn như vậy rồi mà ngay cả một chút đạo lý làm người cũng không biết”. Họ đều lớn về mặt thân xác thôi. Có đúng vậy không? Đúng! Đã sống hơn ba mươi, bốn mươi tuổi, nhưng thân thể cao lớn không đại biểu cho sự trưởng thành của trí tuệ. Cô ấy nói: “Anh ta phải biết chứ!”, nhưng anh ấy lại không hiểu. Có ai dạy cho anh ấy đạo vợ chồng không?
Quý vị bằng hữu đã đi học mười mấy năm, có học qua bài học về đạo nghĩa vợ chồng không? Có bài nào không vậy? Đạo vợ chồng đối với đời người có quan trọng không? Quan trọng. Trong “Ngũ luân”, chỉ cần đạo vợ chồng đoan chính thì các mối quan hệ khác sẽ tự đoan chính. Quý vị xem, điều quan trọng như vậy đã không được dạy.
Tôi đã từng nói chuyện với một vị trưởng bối, ông nói: “Giáo dục của chúng ta điều gì cũng dạy, nhưng vẫn thiếu một thứ”. Là thiếu điều gì vậy? Quý vị không biết sao? Thiếu “đức”. Điều gì cũng có, ca hát, nhảy múa tất cả đều có, nhưng điều thiếu sót nhất là không dạy cách sống cùng với người khác phải như thế nào. Vì vậy, chồng của cô cũng là người bị hại, chúng ta phải có trách nhiệm giúp đỡ anh ấy. “Con người không phải Thánh Hiền, ai mà không có lỗi”, vì vậy cô cũng nên xem anh ấy như con thì cô sẽ lập tức bao dung cho anh ấy. Cũng nhờ cô có thái độ như vậy mà anh ấy mới biết ăn năn hối lỗi, bởi vì anh ấy ở bên ngoài đều là gặp dịp mua vui, đều là giả dối. Con người thường là phạm sai lầm rồi mới nhận ra điều gì là đúng. Vì vậy, người thứ ba ở bên ngoài chắc chắn không phải là một phụ nữ tốt. Người phụ nữ tốt nhất định sẽ không phá hoại gia đình người khác. Bởi vì người chồng này không có đủ định lực nên mới dễ bị lời ngon tiếng ngọt gạt gẫm.
Cô Dương theo đuổi sự nghiệp giáo dục dựa trên Kinh điển, thời gian thấm thoát cũng mười năm rồi. Ngoài việc dạy bọn trẻ học, cô thường xuyên dạy chúng đọc Kinh, dạy thư pháp đến hơn mười giờ. Bọn trẻ về rồi thì đến lượt người lớn học. Bởi vì rất nhiều vấn đề về gia đình, các phụ nữ không tìm được giải pháp nên họ rất đau khổ. Cô Dương thường nói với tôi làm phụ nữ thật không dễ, nên cần được yêu thương nhiều hơn. Vì vậy, rất nhiều phụ huynh trong gia đình có vấn đề về giáo dục đều đến hỏi cô Dương, cô Dương cũng hết lòng giúp đỡ họ. Vì vậy, cô Dương thường hơn một giờ đêm mới về đến nhà. Cô Dương mặc áo khoác, bên trong luôn có cái ô (cây dù) để đề phòng những lúc cần thiết. Lúc nửa đêm khá nguy hiểm nên cần phải trang bị vũ trang. Sau đó thì trùm áo khoác lên người để người khác không nhận ra cô là nam hay nữ. Từ những việc làm nhỏ như vậy có thể nhận thấy trong giá trị quan của cô Dương thì điều gì được cô xếp ở vị trí đầu tiên? Giúp người khác được đặt ở vị trí đầu tiên, còn chuyện sinh tử của cá nhân cô thì đương nhiên không nghiêm trọng như vậy.
Có một người phụ nữ nói chồng cô ngoại tình. Phải làm như thế nào? Cô Dương trầm ngâm một chút. Khi quý vị trầm tĩnh một chút thì đối phương cũng sẽ tĩnh tâm lại. Cô Dương hỏi: “Chị thật sự muốn giải quyết vấn đề phải không?”. Phải xem cô ấy có hạ quyết tâm hay không. Cô ấy liền nói: “Thật ạ!”. Cô ấy đã hạ quyết tâm. “Tôi xin nói cho chị biết, chị phải thật làm. Trong tình huống này chị nhất định phải lấy bảo bối của chị em phụ nữ ra”. Đó là gì vậy? Sự dịu dàng. Sao quý vị đều biết vậy? Phải lấy sự dịu dàng của quý vị ra. “Vì vậy, bắt đầu từ ngày hôm nay, chồng chị làm sai điều gì thì chị nên đặt ở vị trí thứ hai. Quan trọng là bản thân mình có làm đúng hay không? Có chăm sóc con cái tốt hay không? Có chăm sóc tốt cha mẹ chồng hay không? Những điều quan trọng này trước tiên bản thân chúng ta phải làm tròn bổn phận, lấy đức hạnh của chị để thức tỉnh lòng hổ thẹn của chồng mình”.
Ngày hôm sau, cô ấy ăn mặc chỉnh tề. Có thể ăn mặc lôi thôi nhếch nhác được không? Rất nhiều đàn ông bị phụ nữ ăn mặc lôi thôi làm cho khiếp sợ mà bỏ đi. Chúng ta phải ăn mặc đoan trang. Cô ấy liền trang điểm một cách đoan trang, cho con cái học bài xong hết, đến giờ thì cho chúng đi ngủ, còn cô thì ngồi ở đó đợi chồng trở về. Thời gian trôi qua từng giây từng phút, hơn mười hai giờ rồi, đột nhiên lúc đó cô bỗng nhận ra một đạo lý: “Tất cả pháp thành tựu đều ở nhẫn”. Giả như lúc đó quý vị tức giận thì có thể bao nhiêu công sức đều đổ sông đổ biển hết. Cho nên cô ấy tiếp tục đợi. Hơn một giờ thì nghe có tiếng mở cửa. Lúc đó như thế nào? Người vợ lập tức chạy ra cười rất tươi, hai tay cầm lấy cặp của chồng và nói: “Anh vất vả quá, giờ này mới về. Chắc là anh đói bụng rồi, để em đi nấu mì cho anh ăn nhé!”, liền đi vào nấu mì cho chồng của cô. Chồng của cô chưa kịp định thần, không biết xảy ra chuyện gì. Bắt đầu từ ngày hôm đó, mỗi ngày cô đều đợi chồng về.
Quý vị bằng hữu, chồng cô này tuy đã lạc lối nhưng ít ra cũng còn một điểm tốt là còn một chút lòng hổ thẹn. Vì vậy, khoảng một – hai tháng sau đó, một hôm chồng cô đặc biệt về nhà sớm. Vừa bước vào nhà, chồng cô không nói lời nào liền quỳ xuống. Anh ấy nói: “Em hãy tha thứ cho anh! Anh xin thú tội với em”. Chồng cô nói: “Dạo này anh bị lương tâm dày vò, anh chịu không nổi nữa rồi, vì vậy anh muốn cùng em hóa giải”. Muốn hóa giải những trắc trở, những khó khăn của đời người thì cần phải dùng điều gì? Vẫn là phải dùng sự thành tâm, phải dùng đức hạnh mới có thể làm được. Cho dù cuộc đời đối mặt với thử thách như thế nào, chúng ta nhất định phải nghĩ đến “không sợ khó”, phải nghĩ đến câu nói của Mạnh Tử: “Trời muốn giao trọng trách cho người nào thì trước tiên khiến người đó khổ tâm trí, mệt nhọc gân cốt, đói rét thể xác, cùng quẫn thân thể. Họ muốn làm việc gì thì hoàn cảnh khiến họ gặp điều nghịch lý, trở ngại. Vì sao vậy? Để tăng thêm tính kiên nhẫn cho họ, để họ đủ nghị lực tiến hành những việc chưa làm được”, thì chúng ta sẽ khởi lên cái tâm gánh vác trách nhiệm. “Tôi sắp giảng hết nổi rồi!”, chúng tôi làm giáo viên hay có thói quen xấu này. Do đó chúng ta phải thường xuyên kiểm tra việc gánh vác trách nhiệm của mình. “Tôi đã làm sai rồi!”. “Làm không được thì phải quay lại phản tỉnh chính mình”. Gánh vác trách nhiệm là bắt đầu của sự trưởng thành.
Quý vị bằng hữu hãy hồi tưởng lại cuộc đời của mình lúc nào thì có sự tiến bộ đặc biệt nhanh? Đều là trong lúc gặp thách thức, gặp nghịch cảnh. Vì vậy chúng ta cần phải cảm ơn thử thách, cảm ơn nghịch cảnh. Đây là “không sợ khó”.
