3.9 C
London
Thứ Hai, Tháng Hai 10, 2025
Trang chủĐệ tử quyĐệ Tử Quy Chương I: Cha Mẹ Ghét, Cẩn Thận Bỏ (P2)

Đệ Tử Quy Chương I: Cha Mẹ Ghét, Cẩn Thận Bỏ (P2)

Date:

Bài Viết Liên Quan

spot_imgspot_img

Đệ Tử Quy Chương I: Cha Mẹ Ghét, Cẩn Thận Bỏ (P2)

Đệ Tử Quy Chương I: Cha Mẹ Ghét, Cẩn Thận Bỏ (P2) – Bậc Thánh Hiền đã tổng kết con người có bốn thói quen cần phải đối trị là “kiêu, sa, dâm, dật”: Kiêu ngạo, xa xỉ, dâm, dật.

5.2    “Cha mẹ ghét, cẩn thận bỏ” (tiếp) – Đệ Tử Quy

Bốn thói quen cần đối trị

Bậc Thánh Hiền đã tổng kết con người có bốn thói quen cần phải đối trị là “kiêu, sa, dâm, dật”: Kiêu ngạo, xa xỉ, dâm, dật.

  • Thứ nhất, “Kiêu

Chúng ta đối chiếu, điều thứ nhất bản thân mình có hay không? Tu thân mới có thể tề gia. Giả như bản thân mình có thì phải nhanh chóng sửa đổi. Kiểm tra xem hiện nay con cái có thói quen này không? Nếu có thì nên nhanh chóng dạy bảo chúng. Phía trước chúng tôi có nói “ngoài việc trưởng dưỡng điều thiện ra còn cần phải sửa lỗi”.

“Kiêu” là kiêu ngạo. Không nên tăng trưởng việc kiêu ngạo, vì kiêu ngạo không chỉ không nâng cao được học vấn của bản thân, mà vô hình trung cũng đoạn mất đi nhân duyên gặp được quý nhân của mình. Một người có đạo đức, có học vấn thì thích giao tiếp với những người khiêm tốn. Chỉ cần các vị kiêu ngạo, thì những người này sẽ bỏ đi.

Tôi rất may mắn. Lúc tôi đang học trung học cơ sở, một hôm thầy giáo môn lý – hóa của tôi viết một dòng chữ: “Con người không nên kiêu ngạo, nhưng không thể không có khí phách”. Bắt đầu từ hôm đó tôi không dám quên. Khi thầy viết ra câu này, dường như có một tia sáng rực rỡ soi vào trong suy nghĩ của tôi, bởi vì dưới chủ nghĩa học vị thật sự tôi rất ít nghe được lời dạy bảo cách làm người. Điều này đã cho tôi ấn tượng sâu sắc. Chúng tôi cũng kỳ vọng bản thân mình không nên ngạo mạn.

Khi tôi còn học ở Úc, gặp được rất nhiều trưởng bối. Khi học đến: “Việc chú bác, như việc cha; việc anh họ, như anh ruột”, đột nhiên tôi cảm thấy học xong thì phải thực hiện ngay, hơn nữa tôi cũng cảm nhận sâu sắc làm cha mẹ thật sự không phải dễ. Người làm cha mẹ không chỉ dành thời gian cho con cái, mà mỗi ngày họ cũng cống hiến cho xã hội. Vì vậy khi tôi trở về phòng liền đi làm quen với các vị trưởng bối. Tôi hỏi: “Xin hỏi ông sinh vào năm nào ạ?”. Ông nói số tuổi. Tôi thấy ông lớn tuổi hơn ba của tôi, tôi nói: “Con chào bác Đàm!”. Các vị bằng hữu! Việc cúi người xuống này đã xảy ra biến đổi hóa học gì? Khi tôi cúi người xuống rồi ngẩng lên, vị trưởng bối này cười không ngớt. Ông nói: “Bay mấy nghìn kilômét mới nhận được đứa cháu trai”. Ông rất là vui. Tôi tiếp tục hỏi vị khác. Khi hỏi đến Trần tiên sinh, tôi nói: “Con chào chú Trần”, bởi vì ông nhỏ tuổi hơn ba tôi. Đột nhiên có một vị trưởng bối đi đến nói: “Còn tôi nữa!”. Đó là chú Lư, người ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc đời của tôi sau này.

Sau sự việc này, tôi nghĩ vị trưởng bối này thật sự vô cùng yêu thương thế hệ sau này chúng tôi, ông sợ chúng tôi không gọi ông là chú, nên tự mình đi đến nói “còn tôi nữa” để tạo cơ hội cho thế hệ sau này chúng tôi. Tôi cũng lễ độ cung kính cúi đầu: “Con chào chú Lư!”. Sau cái cúi đầu này, cuộc đời của tôi liền xuất hiện sự thay đổi hoàn toàn. Các vị bằng hữu! Lễ phép có cần phải dạy không? Cần.

Chiều ngày hôm sau, chú Lư gọi tôi đến ngồi ở phòng khách. Chú nói với tôi, lúc chú hai mươi chín tuổi đã làm Tổng giám đốc rồi. Tổng giám đốc này không phải tự mình phong. Nghe nói lúc bấy giờ có một bài báo chỉ trích rất nhiều Tổng giám đốc, chú Lư không phải loại Tổng giám đốc như vậy. Những cổ đông của công ty ngồi hai hàng ghế, mỗi người đều chất vấn chú là nếu công ty xảy ra vấn đề gì, khi nhân sự xuất hiện tình huống gì thì nên giải quyết như thế nào? Có trí tuệ và kinh nghiệm thật sự nên chú đối đáp trôi chảy. Năm hai mươi chín tuổi chú đã làm Tổng giám đốc chuyên nghiệp, chuyên môn giúp mọi người giải quyết nguy cơ của công ty. Người có năng lực như vậy chúng ta rất khó gặp được. Rốt cuộc một người lễ phép như chúng tôi rất may mắn, bởi vì bậc trưởng bối này cảm thấy rất an vui: “Ngày nay mà còn có thanh niên lễ phép như vậy!”. Vì thế, chú vừa ngồi xuống liền đem kinh nghiệm và trí tuệ mấy mươi năm cuộc đời của chú kể cho tôi nghe.

Đệ Tử Quy Chương I: Cha Mẹ Ghét, Cẩn Thận Bỏ (P2)
Đệ Tử Quy Chương I: Cha Mẹ Ghét, Cẩn Thận Bỏ (P2)

Tôi càng nghe thì vừa mừng vừa lo. Tôi lo điều gì? Lo nhãn quan của mình quá kém, không nhận ra núi Lô Sơn trước mặt (chú Lư có tên giống với ngọn núi Lư/Lô Sơn), bởi vì chú Lư ngồi ở bên cạnh mà tôi cũng không nhìn ra. Nhưng cũng từ đó tôi nhận thức được một đạo lý, người chân thật càng có năng lực thì càng khiêm nhường. Chú Lư giống như người chú rất thân thiết ở bên cạnh nhà vậy, tuyệt đối không phải khoe khoang điều này điều nọ. Hơn hai tiếng đồng hồ nói chuyện với chú, trong lòng tôi rất xúc động, tôi chỉ muốn lập tức làm một động tác. Động tác gì? Lúc đó tôi thật sự nhận thức sâu sắc vì sao người xưa xem trọng sư đạo như vậy? Bởi vì một người thầy nhất định không tư lợi, chỉ muốn dùng trí huệ của mình để thành tựu cho cuộc đời của học trò, hoàn toàn không cầu sự báo đáp. Lúc đó tôi nhận thức rất sâu sắc, lập tức quỳ xuống. Lúc trẻ chú Lư học nhu đạo nên động tác đặc biệt nhanh, chú lập tức kéo tôi đứng dậy và nói: “Không được!”. Vậy là tôi quỳ không thành công.

Kể từ ngày hôm đó, mỗi lần chúng tôi học xong, chú Lư nói: “Đến đây, chúng ta cùng đi tản bộ”. Vừa đi chú vừa hỏi tôi: Hôm nay con nghe “Đệ Tử Quy” cảm thấy như thế nào? Nghe câu chuyện “Đức Dục” cảm thấy như thế nào? Tôi kể cho chú về tâm đắc của tôi. Chú liền nói: “Con nhìn chưa đủ sâu, con nhìn chưa đủ rộng”. Chú liền phân tích từng điều từng điều cho tôi nghe. Tuy chỉ sống bên cạnh chú hơn hai tháng, nhưng những lời dạy bảo của chú không chỉ giúp ích cho cuộc đời của tôi trong hai tháng mà là trợ lực suốt cả cuộc đời tôi. Ngoài hai tháng này ra, sau khi rời nước Úc, chỉ cần có cơ hội tôi đều chủ động gọi điện thoại cho chú Lư. Chú cũng rất vô tư cho tôi nhiều sáng kiến, nhiều lời dạy rất hay.

Thưa các vị phụ huynh, kiêu ngạo không nên tăng trưởng, gọi là “tự mãn chuốc tổn hại, khiêm nhường được lợi ích”, nhất định phải nuôi dưỡng thái độ khiêm nhường cho con cái.

  • Thứ hai, “Xa”

Điều thứ hai là “xa”, xa xỉ. Giả như một đứa trẻ sống xa xỉ thì rất khó chuyển đổi, bởi vì từ “xa xỉ” trở lại “tiết kiệm” rất khó. Có một thầy giáo dạy thư pháp, một hôm phụ huynh học sinh gọi điện thoại cho thầy nói hôm nay ông ấy đến đón con muộn, nhờ thầy giáo dùng cơm tối với con của ông ấy, sau đó ông ấy mới đến đón con. Thầy giáo đồng ý, cùng với đứa bé đi vào quán ăn. Vừa bước vào, đứa bé cầm thực đơn lên rồi nói : “Đến đây!”. Nhân viên phục vụ đến, đứa bé nói: “Cho tôi hai lon coca”. Nhân viên phục vụ đi lấy coca, đứa bé liền nghênh ngang bắt đầu chọn món ăn. Sau đó coca được mang đến, em chỉ “món này, món này, món này”, đều do em tự chọn món. Thầy giáo mở to mắt nhìn. Đợi em chọn xong, thầy lấy thực đơn lại xem thì thấy những món được chọn đều rất đắt tiền. Các vị bằng hữu! Đứa bé này học theo ai? Cha của cháu là cán bộ lãnh đạo trong cơ quan nhà nước, hành vi xa hoa của người cha đã trực tiếp truyền lại cho đứa con này. Vì vậy, quý vị phụ huynh không nên thường xuyên dẫn con cái vào chốn ăn uống xa hoa. Chúng quen ăn uống xa hoa như vậy, đương nhiên không quen ăn những món thanh đạm. Hơn nữa, đi đến những quán ăn lớn sẽ nhìn thấy nhiều người lớn có những hành vi không được tốt. Những nơi con cái không được đến, những nơi không cần thiết đến thì không nên dẫn trẻ con theo. Vì vậy phải cẩn thận, không nên tăng trưởng tác phong xa hoa cho con cái.

Mẹ tôi ít khi trang điểm, khi đi đến những nơi trang trọng mới trang điểm nhẹ. Hai người chị của tôi cũng không trang điểm nhiều, nhưng ngược lại da rất đẹp. Vì vậy, trên làm dưới noi theo.

Trong “Chu Tử Trị Gia Cách Ngôn” có đề cập: “Tôi tớ không nên chọn người xinh đẹp, thê thiếp tối kỵ người trang điểm quá diễm lệ”. Vì vậy, người làm vợ hàng ngày không nên trang điểm lộng lẫy, vì ra ngoài sẽ có rất nhiều người theo đuổi. Vừa quấy nhiễu mình, vừa quấy nhiễu người khác, điều này không tốt.

Có một cháu bé đi ra ngoài với cha mẹ. Mẹ của cháu trang điểm rất đẹp. Cháu nói với người mẹ: “Thê thiếp tối kỵ người trang điểm quá diễm lệ”, bởi vì cháu vừa học thuộc “Chu Tử Trị Gia Cách Ngôn”. Hai vợ chồng nhìn nhau mà cười. Người mẹ cảm thấy đứa con hiểu được đạo lý, nên tự làm cho son phấn nhạt đi. Vì vậy, không nên tăng trưởng tác phong phù phiếm.

  • Thứ ba, “Dâm”

Quan điểm của một số người thế gian thì “dâm” chính là nữ sắc. Thật sự không chỉ là nữ sắc mới dâm, chữ “dâm” này là nói con người chìm đắm vào một số dục vọng nào đó mà không thể tự chủ. Thí dụ trẻ em hiện nay khi chơi điện tử, vào mạng internet là mất mấy tiếng đồng hồ. Chơi nhiều thì mất đi ý chí, vì vậy những thứ vui chơi cũng nên hạn chế chúng. Thật ra, khi một người thật sự cảm nhận được niềm vui của việc cầu học vấn, khi chúng cảm nhận được sứ mệnh trên thân của chúng, thì chúng sẽ không mất nhiều thời gian tiêu hao vào những sự việc không liên quan với cuộc đời của mình. Chúng ta ở đó liên tục bảo chúng không nên làm cái này, không nên làm cái kia, không bằng mở rộng tâm lượng của chúng, để chúng có chí hướng cho cuộc đời của mình. Sau đó quý vị dẫn dắt chúng cùng nhau học tập, nuôi lớn thái độ hiếu học của chúng. Việc này rất quan trọng.

  • Thứ tư, “Dật”

Cuối cùng là chữ “dật”, phóng dật, chơi bời lêu lổng. Chúng ta thấy rất nhiều giáo huấn trong gia đình đều vô cùng chú trọng việc nuôi dưỡng thái độ cần cù cho con cái. Trong “Chu Tử Trị Gia Cách Ngôn”, câu đầu tiên đề cập: “Sáng dậy ngay, vẩy nước quét sân, để trong ngoài gọn sạch. Đêm đến đi ngủ, đóng rào khóa cửa, tất phải tự kiểm tra”. Việc này trước đây trong gia đình là con cái làm. Chúng lao động mới không ăn không ngồi rồi. Khi con cái biết gánh vác việc nhà, chúng mới nhận thức được sự gian lao của người làm việc. Vì vậy chúng tôi có đề cập đến có vất vả mới biết cảm ơn. Quý vị có phát hiện lòng cảm ơn của con cái hiện nay rất khó có hay không? Nguyên nhân ở đâu vậy? Bởi vì chúng là “trà đến mới đưa tay bưng, cơm đến mới há miệng”. Có một bạn nhỏ sau khi nghe xong liền nói với chúng tôi: “Thưa thầy, nếu trà đến không đưa tay bưng, cơm đến không há miệng thì làm sao mà ăn?”. Thật sự không biết sự vất vả trong dân gian.

Có thầy giáo dùng “Đệ Tử Quy” để dạy học trò. Thầy nói với các học trò là: “Sinh nhật là ngày chịu nạn của người mẹ”. Trước đây đến ngày sinh nhật đều nghĩ đến bánh sinh nhật, hiện nay thì đã khác, thầy đã hướng dẫn các em vào ngày sinh nhật nên dốc hết tâm lực để cho cha mẹ không phải vất vả như vậy.

Có một bé gái học lớp bốn, sau khi nghe xong về nhà nói với mẹ: “Con muốn xào thức ăn cho mẹ”. Bởi vì không đủ chiều cao, cháu kê một cái ghế rồi đứng lên, đổ dầu vào chảo. Dầu bắn lên, cháu liền đi tìm cái găng tay lớn, sợ tay bị dầu bắn trúng nên đeo găng tay vào. Tiếp theo là đổ dưa chuột vào, dầu bắn lên càng cao hơn. Trong tình thế cấp bách liền chạy đi lấy cái mũ bảo hiểm của ba cháu đội lên, đầy đủ vũ trang. Cuối cùng, mồ hôi nhễ nhại mới xào xong đĩa thức ăn. Cháu bưng đĩa thức ăn đó ra, tin là trong lòng cháu đã trưởng thành, đã cảm nhận được sự vất vả của việc nấu ăn. Sau này ăn thức ăn do mẹ nấu, cháu có còn chê này chê nọ hay không? Chắc chắn là không. Có làm cháu mới biết mẹ mình vừa đi làm vừa nấu nhiều thức ăn như vậy thật không phải dễ. Vì vậy, có vất vả mới biết cảm ơn.

Các vị xem, chúng ta làm xong công việc của tháng đầu tiên, lương chỉ có chút ít, bỗng nhiên cảm thấy tiền rất khó kiếm, cảm nhận được trước đây mình tiêu tiền quá nhiều, thật có lỗi với cha mẹ. “Con người không phải là Thánh Hiền, ai mà không có lỗi”, vì vậy bây giờ phải tiết kiệm.

Điều thứ hai, ngoài việc có vất vả mới biết cảm ơn, những đứa trẻ thường lao động thì rất cần cù. Cần cù rất có lợi cho thân thể. Trong quá trình làm việc, đầu óc của chúng cũng theo đó vận động. Vì vậy, những học trò thường làm việc nhà thì đầu óc đặc biệt linh hoạt. Có một số em có thành tích rất tốt, nhưng ở nhà chẳng làm việc gì. Quý vị sắp đặt công việc cho chúng làm, có khi cũng bị chúng làm cho bực mình, bởi vì chúng không có kinh nghiệm.

Tôi đã gặp một em học sinh, chỉ cần gặp bất cứ việc gì thì nhất định em đó bảo mẹ gọi điện nói với tôi. Tôi liền nói với em đó: “Em trực tiếp nói với thầy được rồi, làm gì phải phiền đến mẹ em như vậy?”. Đầu em đó cúi cúi như thế này, lần sau vẫn bảo mẹ gọi điện thoại cho tôi. Bởi vì con cái ít khi gánh vác công việc, nên khi đối mặt với công việc thì sợ sệt. Thật sự như vậy là chúng ta đã hại con cái rồi.

Thứ ba, lao động sẽ tăng thêm ý chí của con người. Chú Lư đã từng nói, khi chú còn nhỏ, lu chứa nước nhà bên cạnh đã hết, mẹ của chú nói: “Lại đây, hãy đi gánh nước đổ đầy lu (vại)”. Lu nước của nhà ai vậy? Lu nước của nhà hàng xóm. Lúc đó đã hơn bốn giờ rồi. Gánh nước thì phải đi đến con suối nhỏ, và không phải gánh một lần là có thể đầy, mà phải gánh hai lần. Gánh xong hai lần này cũng có thể đã chín giờ. Chú có đi gánh nước không? Thời đó con cái rất tôn kính cha mẹ, “cha mẹ bảo, chớ làm biếng”, cho nên phải đi gánh nước. Về đến nhà đã chín giờ, cơm canh đã nguội lạnh. Quý vị có cam lòng không? Nếu quý vị không cam lòng thì sẽ không nuôi dưỡng thành nhân tài giống như chú Lư được. Mẹ của chú biết giúp đỡ người khác, tiện thể rèn luyện ý chí của chú. Mỗi khi đối mặt với áp lực lớn, áp lực của công việc, trong đầu của chú đều hiện lên hình ảnh của chú lúc đi gánh nước. Chú nghĩ: “Tôi sắp không thể chịu đựng được nữa rồi. Giả như không chịu đựng được thì ở lại chỗ này cũng vô dụng, nên phải kiên trì mà đi từng bước từng bước”. Khi đối diện với sự thách thức thì ý nghĩ đầu tiên của chú là gì? “Phải vượt qua”. Vì vậy, lao động sẽ làm cho ý chí của một người không ngừng nâng cao.

Quý vị bằng hữu! Các bạn trẻ ngày nay có phải là thiếu những điều này hay không? Đúng vậy! Vì vậy phải nhanh chóng dạy cho con cái làm việc nhà, đóng góp công sức, mới có thể tăng trưởng những đức hạnh tốt, thái độ tốt.

Xin mời xem tiếp phần sau: Cha Mẹ Ghét, Cẩn Thận Bỏ (P3)

PHẬT TỬ THẤY TỐT, CÓ ÍCH CHO NGƯỜI CHO MÌNH XIN CHIA SẺ BÀI VIẾT
NAM MÔ QUÁN THẾ ÂM BỒ TÁT
Ngưỡng nguyện Đức Bồ-tát Quán Thế Âm gia hộ cho kẻ mù Được thấy, kẻ Điếc Được nghe, người Đau khổ Được an vui.
--------------------------------------
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
--------------------------------------

Subscribe

- Never miss a story with notifications

- Gain full access to our premium content

- Browse free from up to 5 devices at once

Bái viết mới nhất

spot_img