Đệ Tử Quy Chương VI: “Không Gần Hiền, Hại Vô Cùng”
Đệ Tử Quy Chương VI: “Không Gần Hiền, Hại Vô Cùng“. Khi chúng ta không thân cận với người nhân đức, mà thân cận với những người tiểu nhân thì có thể sẽ bị ảnh hưởng. Có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Vì vậy, con người đối với việc lựa chọn hoàn cảnh là vô cùng quan trọng.
6.2 Kinh văn – Đệ Tử Quy
“Năng thân nhân, vô hạn hảo, đức nhật tiến, quá nhật thiểu. Bất thân nhân, vô hạn hại, tiểu nhân tiến, bá sự hoại”.
“Gần người hiền, tốt vô hạn. Đức tiến dần, lỗi ngày giảm. Không gần hiền, hại vô cùng, tiểu nhân đến, trăm việc hư”.
6.2.2 “Không gần hiền, hại vô cùng, tiểu nhân đến, trăm việc hư” – Đệ Tử Quy
Khi chúng ta không thân cận với người nhân đức, mà thân cận với những người tiểu nhân thì có thể sẽ bị ảnh hưởng. Có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Vì vậy, con người đối với việc lựa chọn hoàn cảnh là vô cùng quan trọng.
Các vị bằng hữu! Con cái của các vị có biết lựa chọn thầy hay bạn tốt hay không? Chúng tôi đã từng diễn giảng với học sinh cấp hai, có nêu ra vấn đề là có ba người bạn đi ra biển chơi, đúng lúc gặp phải sóng to gió lớn, thế là thuyền bị chìm. Cũng may là tổ tiên của cả ba người có đức, nên cả ba người không chết mà bị trôi dạt đến một hoang đảo.
Ba người ở đó nương tựa nhau để sống. Một hôm, họ đột nhiên phát hiện ở trên bãi cát có một cây đèn thần. Khi thấy đèn thần thì như thế nào? Cũng may họ đã đọc qua câu chuyện “Aladin Và Cây Đèn Thần”, nên liền chà xát lên cây đèn. Kết quả vừa chà một cái thì một vị thần xuất hiện. Vị thần nói: “Thưa chủ nhân, tôi cho các vị ba điều ước. Các vị có ba người, vậy thì một người chỉ được một điều ước”.
Người thứ nhất là tài xế xe taxi, anh nói: “Tôi sáng cũng lái xe, tối cũng lái xe, rất vất vả, điều ước của tôi là có thể nào cho tôi vài chiếc xe để tôi cho người ta thuê, còn tôi thì làm ông chủ”. Vị thần đèn liền nói: “Không thành vấn đề”. Thế là người thứ nhất liền được về nhà làm ông chủ cho thuê xe.
Người thứ hai là nhân viên ở một siêu thị, có lúc phải luân phiên trực ba ca, có đêm còn phải trực cả đêm, anh nói: “Làm công việc như vậy rất là vất vả, tôi ước gì tự mình có thể có một cửa hàng tiện lợi, tôi làm chủ và thuê người ta tới làm”. Vị thần đèn lại nói: “Chỉ là việc nhỏ”, thế là vèo một cái, người thứ hai được về nhà.

Còn người thứ ba thì suy nghĩ một hồi lâu. Cả đời không có chí lớn, cũng không nghĩ ra là nên làm gì, cho nên cũng không có nguyện vọng gì, cả ngày cứ buông trôi thả nổi. Anh chợt suy nghĩ: “Tôi cũng không có điều mong ước gì cả, tôi thấy hòn đảo hoang này cũng không đến nỗi tệ, nhưng mà tôi chỉ có một mình ở đây thì cô đơn quá, tôi ước gì hai người đó trở lại đây với tôi”. Vị thần liền biến phép. Có ai nghe thấy tiếng than khóc không vậy?
Rất nhiều học sinh nghe xong đều cười lớn. Tôi liền hỏi chúng: “Bên cạnh các em có người bạn nào kéo mình xuống nước giống như thế hay không?”. Đột nhiên những đứa trẻ này nhìn sang bên trái rồi lại nhìn sang bên phải, các em có năng lực phán đoán hay không vậy? Chúng bị tôi hỏi bí, cũng không biết như thế nào mới được.
Tôi nói: “Các em phải có năng lực phán đoán bạn nào là tốt, bạn nào là xấu. Muốn phán đoán được như vậy thì phải học Đệ Tử Quy”. “Đệ Tử Quy” là kính chiếu yêu, “Đệ Tử Quy” cũng là chiếc kính hiển Thánh, bạn tốt hay bạn xấu chỉ cần nhìn là biết ngay, chỉ cần dùng “Đệ Tử Quy” để cân đo là biết được. Nếu như họ có thể áp dụng được 30% – 40% là không đơn giản rồi.
“Chu Tử Trị Gia Cách Ngôn” có nói: “Học vấn nhất định phải dựa vào việc hàng ngày chúng ta không ngừng tích lũy”. Cho nên nếu như đức hạnh của chính mình chưa được vững chắc, thì đối với những người bạn tương đối không có đức hạnh, chúng ta kính trọng nhưng không gần gũi. Có thể mắng họ không? Không được! “Khen người ác, chính là ác, ác cùng cực, tai họa đến”. Chúng ta vẫn là phải “kính nhi viễn chi” (kính trọng nhưng không gần gũi).
Trước tiên phải lo tu dưỡng đức hạnh của mình cho tốt. Kẻ tiểu nhân bên ngoài thì dễ đề phòng, nhưng kẻ tiểu nhân trong nội tâm thì khó đề phòng! Vì vậy, chúng ta không thể tiếp tục nhận giặc làm cha. Từ bây giờ phải hạ quyết tâm, quyết định không làm loại việc như vậy. Chúng ta đã nhận giặc gì làm cha vậy? Giặc phiền não, phiền não tập khí. Nó có lợi hại hay không? Rõ ràng không muốn nổi giận mà nó lại đến, rõ ràng không muốn tham mà nó lại nổi lên!
Tôi đã nói với rất nhiều bạn bè rằng, giống như chúng ta đang vác một bao rác mấy mươi năm, rõ ràng là biết nó hôi thối ngút trời. Đột nhiên có người nói với chúng ta: “Bao đó là bao rác, nó không có lợi ích gì với bạn hết”. “Thật vậy sao?”. Nhìn lại quả thực đều là rác cả, nhưng lại nghĩ: “Nhưng mà tôi cũng đã ở cùng với nó suốt mấy mươi năm rồi, tôi lại không nỡ bỏ nó đi”. Cứ ở đó đắn đo.
Cho nên phải “quán tâm vi yếu”(việc quán xét tâm là quan trọng), nghĩa là luôn luôn quán chiếu tâm của chính mình có không cung kính hay không, có tham hay không, có lười biếng hay không, có không từ bi hay không? Một khi nhìn thấy bọn giặc này thì phải lập tức sửa đổi, tuyệt đối không để cho nó tiếp tục vùng vẫy. Như vậy thì có thể thật sự đuổi tiểu nhân đi khỏi một cách triệt để.