Đệ Tử Quy Chương V: “Người Có Lỗi, Chớ Vạch Trần”
Contents
- 1 Đệ Tử Quy Chương V: “Người Có Lỗi, Chớ Vạch Trần”
- 1.1 5.6 Kinh văn – Đệ Tử Quy
Đệ Tử Quy Chương V: “Người Có Lỗi, Chớ Vạch Trần”. Tấm lòng nhân từ này còn phải áp dụng vào trong lời nói. Thưa quý vị, cho đến lúc này, Kinh văn trong “Đệ Tử Quy” đề cập đến vấn đề lời nói có nhiều không? Rất nhiều. Nói chuyện có cần phải học không? Cần.
5.6 Kinh văn – Đệ Tử Quy
“Nhân hữu đoản, thiết mạc yết. Nhân hữu tư, thiết mạc thuyết. Đạo nhân thiện, tức thị thiện. Nhân tri chi, dũ tư miễn. Dương nhân ác, tức thị ác. Tật chi thậm, họa thả tác”.
“Người có lỗi, chớ vạch trần. Việc riêng người, chớ nói truyền. Khen người thiện, tức là tốt; người biết được, càng tốt hơn. Khen người ác, chính là ác; ác cùng cực, tai họa đến”.
5.6.1 “Người có lỗi, chớ vạch trần. Việc riêng người, chớ nói truyền” – Đệ Tử Quy
Tấm lòng nhân từ này còn phải áp dụng vào trong lời nói. Thưa quý vị, cho đến lúc này, Kinh văn trong “Đệ Tử Quy” đề cập đến vấn đề lời nói có nhiều không? Rất nhiều. Nói chuyện có cần phải học không? Cần. Trong giáo huấn của Khổng Môn Tứ Khoa, “ngôn ngữ” chỉ có đứng sau “đức hạnh”.
Vì vậy, chúng ta càng phải tăng cường giáo dục cho trẻ con phải nói chuyện đúng mực ngay từ nhỏ. “Người có lỗi, chớ vạch trần. Việc riêng người, chớ nói truyền”. Thật sự “điều mình không thích, chớ làm cho người”. Khi chúng ta có chuyện riêng tư hay khuyết điểm thì có muốn người khác đi tuyên truyền khắp nơi không? Không muốn. Chúng ta không muốn người khác làm như vậy thì chúng ta cũng không nên làm như vậy.
Phần trước, Kinh văn cũng có nhắc đến: “Thấy người xấu, tự kiểm điểm, có thì sửa, không cảnh giác”. Vì vậy, cho dù thấy những chỗ không tốt của người khác, chúng ta cũng nên lấy đó để phản tỉnh bản thân mình.
Trước đây chúng ta cũng có nói đến, có một người bạn nói là thật sự anh ấy luôn nhìn thấy lỗi lầm của người khác, chẳng có cách nào sửa đổi. Kết quả, sư trưởng của anh ấy dạy cho anh một cách rất hữu hiệu. Thưa quý vị, quý vị có dùng đến chưa? Đó là nhìn thấy vợ không tốt liền nghĩ là do mình không tốt, bởi vì mình làm chưa được tốt, không làm cho cô ấy cảm động đến chảy nước mắt.
Nhìn thấy con cái không tốt chính là do mình dạy chưa được nghiêm túc. Nhìn thấy xã hội hỗn loạn chính là tôi không tốt, không nhặt rác cho họ thấy, không dìu người lớn tuổi cho họ thấy. Vì vậy, thấy điều không tốt của người nên xem là điều không tốt của chính mình, là bổn phận của mình thì mới nỗ lực tu thân. Tin rằng chỉ cần chuyển về thái độ như vậy thì tuyệt đối có thể tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ.
Giáo viên ở trung tâm chúng tôi còn đặc biệt viết một tập văn chương tên là “Nhặt Rác”. Câu chuyện về nhặt rác này rất nhiều, không nên xem thường hành động nhặt rác này.
Giáo viên của trung tâm chúng tôi có một lần đến Vạn Lý Trường Thành. Khi leo lên Vạn Lý Trường Thành, trên đường đi, chúng tôi rất tự nhiên bắt đầu nhặt rác thì đột nhiên có một người nước ngoài chụp ảnh hành động nhặt rác của chúng tôi. Vì sao họ chụp ảnh này vậy? Hiếm thấy. Lúc đó tôi cũng không mặc đẹp như bây giờ. Ở nơi có người Trung Quốc rất hiếm khi nhìn thấy cảnh nhặt rác.
Có một lần, tôi cùng với thầy Lý và hai thầy giáo (đi phía sau chúng tôi) đi trên một con đường, tôi và thầy Lý bắt đầu nhặt rác dọc đường. Đi ngược chiều chúng tôi có rất nhiều học sinh cấp hai, các em vừa ăn vừa vứt rác. Nhưng khi nhìn thấy chúng tôi đang nhặt rác, các em liền ngẩn người.
Khi chúng tôi đi qua rồi thì có một em học sinh nói rằng: “Ít thấy, hiếm có”. Bởi vì phía sau chúng tôi có hai thầy giáo nữa, các thầy cũng rất nhạy cảm trong việc giáo dục nên lập tức nói với em đó: “Đã là ít thấy, hiếm có thì các em hãy cùng nhặt rác nhé, như vậy sẽ không còn ít thấy, không còn hiếm gặp nữa đúng không?”. Em học sinh đó nói: “Rất có lý”, và em ấy cúi người xuống, nhặt rác lên.
Vì vậy, chúng ta phải “hành vi thế phạm”, đánh thức tâm thiện của mọi người, tấm lòng đối với gia đình, trách nhiệm đối với xã hội. Vì vậy, thấy điều xấu của người khác không nên để trong tâm, phải luôn luôn nghĩ làm thế nào để làm tấm gương tốt để ảnh hưởng đến người khác, càng không nên đem lỗi lầm của người ta tuyên truyền khắp nơi, như vậy thì không tốt.
Người khác sai cũng là đúng, bản thân mình đúng cũng là sai. Các vị nghe đến nỗi đầu óc cũng hoang mang rồi, chúng tôi xin nói lại lần nữa: Người khác sai, chúng ta cũng nên coi là đúng; chúng ta đúng cũng nên xem như là sai. Mọi người đoán thử xem, câu nói này có ý nghĩa gì? Thật sự điều này có ý nghĩa rất sâu.
Tại sao người khác sai cũng là đúng? Đương nhiên là đúng, vì do họ không đọc “Đệ Tử Quy”, cho nên mới làm sai. “Người không học, không rõ đạo lý”. Người khác thể hiện nhu cầu của xã hội cho chúng ta thấy, chúng ta nên nhanh chóng giúp đỡ họ hết lòng, làm gương cho họ.
Tại sao chúng ta đúng cũng là sai? Quý vị thường ở đó nói tôi đúng, anh sai là đang gây ra sự đối lập, gây ra sự cao thấp. Quý vị có phát hiện ra rất nhiều người thường hay nói tôi đúng, anh sai rồi không? Những người như vậy thì nhân duyên như thế nào? Vì vậy bản thân mình có đúng cũng là sai, bởi vì luôn lấy cái đúng của mình để đè người.
Như vậy là không đúng. Nên dùng lời lẽ hòa nhã, dĩ hòa vi quý mới đúng. Khi con người tâm khí đã ôn hòa thì mới cảm hóa được người khác. Họ cảm thấy đồng hành cùng với quý vị, cùng học tập với quý vị sẽ có cảm giác rất tốt. Vì vậy, “người có lỗi, chớ vạch trần; việc riêng người, chớ nói truyền”.
Thật sự mà nói, chúng ta chỉ tìm khuyết điểm của bản thân mình thôi thì cũng đã đủ bận rộn lắm rồi, có phải không? Bởi vì khuyết điểm chúng ta vừa tìm ra, vẫn chưa sửa chữa kịp thì đã phát hiện ra khuyết điểm mới rồi. Vì vậy “người thật sự tu đạo, không thấy lỗi thế gian”.