Đệ Tử Quy Chương I: Đông Phải Ấm, Hạ Phải Mát
Contents
Đệ Tử Quy Chương I: Đông Phải Ấm, Hạ Phải Mát – “Đông phải ấm, hạ phải mát” có một điển tích. Đó là câu chuyện vào thời đông Hán có một đứa trẻ chín tuổi tên là Hoàng Hương. Mẹ của Hoàng Hương qua đời từ rất sớm, cậu và cha nương tựa nhau mà sống. Người cha của cậu sức khỏe không được tốt. Cho nên vào mùa đông, sợ cha bị lạnh, cậu chui vào trong chăn dùng thân làm cho chăn ấm lên trước, sau đó mới mời cha vào giường ngủ.
2. Kinh văn – Đệ Tử Quy
“Đông tắc ôn, hạ tắc sảnh. Thần tắc tỉnh, hôn tắc định”.
“Đông phải ấm, hạ phải mát. Sáng phải thăm, tối phải viếng”.
2.1 “Đông phải ấm, hạ phải mát”
“Hạ phải mát”, câu Hán văn gốc là một chữ cổ. “Xuất tất cáo, phản tất diện” (Đi phải thưa, về phải trình), từ “cáo” trong âm Hán văn gốc được đọc thành hai cách khác nhau nhưng đều được cả.
“Đông phải ấm, hạ phải mát” có một điển tích. Đó là câu chuyện vào thời đông Hán có một đứa trẻ chín tuổi tên là Hoàng Hương. Mẹ của Hoàng Hương qua đời từ rất sớm, cậu và cha nương tựa nhau mà sống. Người cha của cậu sức khỏe không được tốt. Cho nên vào mùa đông, sợ cha bị lạnh, cậu chui vào trong chăn dùng thân làm cho chăn ấm lên trước, sau đó mới mời cha vào giường ngủ. Mùa hè thời tiết nóng nực, cậu lấy quạt để quạt giường chiếu cho mát rồi mới mời cha lên giường ngủ. Qua câu chuyện này chúng ta có thể nhìn thấy Hoàng Hương niệm niệm đều đang quan sát nhu cầu của cha. Vậy Hoàng Hương có phải là chỉ làm mỗi đông ấm hạ mát thôi hay không? Khi cậu có tấm lòng luôn luôn quan tâm đến cha, tin chắc rằng mỗi một điều nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày của cha mẹ thì cậu cũng tận tâm tận lực mà ra sức.
Một đứa trẻ chín tuổi mà đã tận được tâm hiếu như vậy, vị quan địa phương ở nơi đó biết được rất cảm động. Khi Hoàng Hương đạt đến độ tuổi có thể làm quan thì vị quan đó đã cử Hoàng Hương làm “Hiếu Liêm”. Về sau, Hoàng Hương đã làm quan đến chức Thượng Thư. Cho nên, đích thực là người con có hiếu thì cũng sẽ trung với đất nước, trung với nhân dân. “Trung thần xuất thân từ người con hiếu hạnh” quả thực không sai, bởi vì cái tâm này của người con hiếu nhất định có thể triển khai mở rộng ra, yêu thương hết thảy cha mẹ của người khác, hết thảy con cái của người khác. Vị hoàng đế vào lúc đó đã tán thán Hoàng Hương là “Giang Hạ Hoàng Hương, cử thế vô song” (cả nước không có được người thứ hai như Hoàng Hương ở Giang Hạ,) Tấm gương của Hoàng Hương lưu truyền đến nghìn đời sau. Tin tưởng rằng hành động này của Vua sẽ có ảnh hưởng tới nhân dân. Hành động này của Vua là kêu gọi nhân dân cả nước học tập theo Hoàng Hương. Thế nên mỗi lời nói và hành động của người lãnh đạo đều sẽ dẫn dắt, kéo theo phong khí của cả đất nước.
Chúng ta làm phụ huynh, làm thầy cô cũng vậy, điều chúng ta xem trọng, điều chúng ta ưa thích sẽ đồng thời ảnh hưởng đến con em của chúng ta, học trò của chúng ta. Vì vậy, khi cha mẹ coi trọng đức hạnh, thì con cái sẽ coi trọng đức hạnh. Khi thầy cô coi trọng đức hạnh thì học trò cũng sẽ noi theo. Chúng ta từ ví dụ của Hoàng Hương không những học được “đông ấm, hạ mát”, mà quan trọng hơn nữa phải thể hội được cái chủ tâm của Hoàng Hương. Chủ tâm mới là bản chất của Hoàng Hương, “đông ấm hạ mát” là việc làm, là hình thức của ông. Bản chất tuyệt đối sẽ không vì thời đại mà thay đổi, nhưng hình thức thì có thay đổi, bởi vì toàn bộ phương thức đời sống giữa con người với nhau đều vì thời đại mà thay đổi.
Ví dụ ngày trước nhìn thấy vua thì phải hành lễ tam quỳ cửu khấu. Bản chất của việc đó là gì? Tâm cung kính. Bởi vì người lãnh đạo của quốc gia trăm công nghìn việc, luôn luôn vì nhân dân mà suy nghĩ, chúng ta thể hiện sự cung kính đối với người lãnh đạo đã cống hiến cho nhân dân nên chúng ta hành lễ với họ. Lễ của ngày trước là tam quỳ cửu khấu, vậy nếu như hiện tại gặp Thủ tướng, Tổng thống ở sân bay liền lập tức hành lễ tam quỳ cửu khấu thì có được hay không? Người lãnh đạo nhất định sẽ hỏi: “Ai dạy như vậy? Sao ai lại dạy như vậy chứ?”. Như vậy thì sẽ không phù hợp với thời đại hiện nay, nhưng bản chất thì có thay đổi hay không? Không thay đổi. Cho nên rất nhiều người nói, thời đại không giống nhau nên hình thức cũng thay đổi, nhưng bản chất không thay đổi.
Chúng ta ví dụ văn hóa truyền thống như một cây đại thụ năm ngàn năm tuổi, tất cả bản chất và nguyên tắc giống như cái thân của cây này vậy. Thân cây này sừng sững bốn – năm nghìn năm không thay đổi, nhưng nó mỗi một năm đều đâm chồi mới, đều ra lá mới. Chồi lá mới này đều tùy vào ánh sáng, không khí và nguồn nước của mỗi một năm sinh ra, nên những chồi lá này nhất định thích hợp với thời tiết của năm đó. Chúng ta học tập bất kỳ Kinh văn nào cũng phải nắm cho được bản chất của nó, thì chúng ta liền học được và nắm bắt được cương lĩnh.
Từ chỗ “đông ấm, hạ mát” này chúng ta liền thể hội được, Hoàng Hương có thể luôn luôn nhìn thấy được nhu cầu của cha mẹ. Vậy chúng ta phải thường xuyên quan tâm đến điều gì ở cha mẹ? Đó là sức khỏe. Chúng ta quy nạp nó thành: “Dưỡng thân của cha mẹ, dưỡng tâm của cha mẹ, dưỡng chí của cha mẹ”. Chữ “chí” này cũng có thể xem thành tâm nguyện.
“Dưỡng thân của cha mẹ”
Đời sống ăn, mặc, ngủ, nghỉ của cha mẹ chúng ta đều phải quan tâm. Nếu chúng ta sống cùng với cha mẹ hoặc là sống gần cha mẹ, về phương diện ăn uống, chúng ta khi trở về nhà nên mang theo một ít trái cây hoặc một ít rau củ. Khi còn nhỏ tôi thường nhìn thấy mẹ của tôi cứ hai – ba tuần thì về nhà ông bà ngoại một lần. Tôi cũng được theo mẹ về thăm ông bà ngoại. Thứ nhất là có thể học tập được tâm hiếu của mẹ. Thứ hai là mỗi lần về thăm thì ông bà ngoại đều rất vui, thường hay đem rất nhiều đồ ăn cho tôi. Tôi vừa uống xong lon nước ngọt này thì ông bà ngoại đã đem đến cho tôi một lon khác. Có nhiều lúc uống một lần hết hai, ba lon. Trong khi uống như vậy thì tôi cảm nhận được tình yêu thương của ông bà ngoại đối với tôi. Kỳ thực, nếu để trẻ được ở cùng hoặc được tiếp xúc với ông bà nhiều, thì chúng sẽ có thể cảm nhận được niềm vui gia đình sum vầy đoàn tụ. Điều này cũng rất quan trọng. Thường xuyên trở về nhà, chúng ta có thể kiểm tra các loại thực phẩm, có thể là gạo hoặc dầu sắp hết rồi, chúng ta chủ động giúp cha mẹ đi mua, cha mẹ nhất định sẽ cảm thấy ấm lòng.

Ngoài ra, người già thì sợ sức khỏe không tốt, nên chúng ta cũng nên thường xuyên nói chuyện để cha mẹ thông suốt một số quan niệm về sức khỏe. Có kiến thức về sức khỏe thì mới đưa ra được những phán đoán và lựa chọn về sức khỏe. Người già gặp nhau thường nói, ăn uống đạm bạc một chút thì không bị cao huyết áp, không bị ung thư. Tuổi già ăn uống càng thanh đạm thì gánh nặng cho thân thể sẽ càng giảm. Vì vậy con cái thông qua việc chuyện trò với cha mẹ mà dần dần nói để cha mẹ hiểu ăn uống thanh đạm là việc rất tốt cho sức khỏe. Do người thế hệ trước nghèo nên cho rằng nếu không ăn nhiều thịt cá thì sẽ không đủ dinh dưỡng. Hiện nay ăn gạo lứt, gạo mầm đang được đề xướng. Những lương thực này là thực phẩm toàn phần, có đầy đủ chất dinh dưỡng, còn gạo trắng thì chủ yếu là đường và tinh bột. Nhưng nếu như chúng ta lấy gạo lứt hay khoai lang (thực tế những thứ này có chứa nhiều chất dinh dưỡng) cho cha mẹ ăn, họ sẽ nói rằng: “Cuộc sống của ta hiện nay đã khá rồi mà còn muốn ta ăn những thứ này nữa. Ta muốn ăn gạo trắng”.
Quan niệm của cha mẹ nhất thời không thể thay đổi được. Chúng ta phải nhẹ nhàng từ từ giải thích. Chúng ta xây dựng quan niệm chính xác cho cha mẹ, cho người khác để họ có được sức khỏe tốt. Việc xây dựng quan niệm này cũng không phải một lần là được. “Dục tốc bất đạt”, chúng ta không thể vội vàng hấp tấp, cũng không thể bắt ép người khác: “Cứ ăn cái này là được, không cần phải nói nhiều nữa”. Nếu như vậy thì trong tâm cha mẹ, người bị ép sẽ cảm thấy không dễ chịu. Khi trong tâm không thấy dễ chịu, thì cho dù ăn đồ dinh dưỡng đi nữa cũng không dễ tiêu hóa.
Có một người bạn, khi nghe xong khóa trình của chúng tôi thì hiểu được ăn uống cần phải ít ăn thịt lại, ăn thực vật nhiều sẽ có ích rất lớn đối với sức khỏe. Cô nghe xong rất vui mừng, trở về liền nói với người chồng của mình: “Kể từ ngày hôm nay, em sẽ không nấu thịt cá cho anh ăn nữa. Em là vì sức khỏe của anh, anh phải cảm kích điều đó”. Hôm đó thái độ cô ấy có kiên quyết hay không? Rất kiên quyết. Thế nhưng, quá vội vàng hấp tấp thì sẽ có hiệu quả ngược lại. Vì vậy, sau một – hai tuần cô ấy đến trung tâm tìm tôi, sắc mặt nhìn không được tốt lắm. Cô nói với tôi: “Chồng của tôi thật là khó sửa đổi. Tôi vì muốn tốt cho anh ấy, hy vọng anh ấy khỏe mạnh hơn, cho nên không nấu thịt cá cho anh ăn nữa. Anh ấy đã không tiếp nhận, lại còn nổi giận bực tức nữa”.
Tôi liền rót cho cô một ly nước. Sau khi cô uống nước xong, tôi nói với cô: “Nếu như chồng của cô mà ngoại tình thì cô phải chịu trách nhiệm”. Cô ấy giật mình. Tôi nói tiếp: “Nếu như chồng của cô bị cao huyết áp thì cô cũng là người chịu trách nhiệm. Con cái càng ngày càng ít có cơ hội chung sống gần gũi với cha của chúng, mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái bị ảnh hưởng, điều này cô cũng phải chịu trách nhiệm”. Tôi càng nói thì cô càng cảm thấy khó hiểu. Làm sao lại như vậy chứ?
Tiếp theo tôi hỏi cô ấy: “Hôm nay cô không nấu thịt cá cho chồng ăn, xin hỏi anh ấy có còn ăn cơm ở nhà hay không?”. Cô nói: “Không ăn, anh ấy toàn đi ra ngoài ăn thôi”. Tôi nói: “Đúng rồi, anh ấy đi ra ngoài ăn, có thể là đi ra nhà hàng ăn. Ở nhà hàng có rất nhiều phụ nữ, đúng lúc gặp phải duyên phận không tốt thì có phải là có thể xảy ra chuyện hay không? Cho nên anh ấy ngoại tình thì cô phải chịu trách nhiệm. Đồ ăn bên ngoài nấu đều là chiên xào và nêm muối mặn, có thể là ăn được ba năm thì bị tăng huyết áp, cô cũng phải chịu trách nhiệm. Người chồng mà ngày ngày ra ngoài ăn thì có thể sẽ không thấu hiểu con cái, không quan tâm tốt đến con cái. Vì vậy, mối quan hệ cha con cũng là do cô làm hỏng, cô cũng phải chịu trách nhiệm”. Cô ấy tỏ vẻ ân hận. Tôi nói với cô: “Mục đích ban đầu cô làm những việc này là vì để cho chồng, cho người trong nhà được khỏe mạnh. Vậy xin hỏi cô: Hiện tại đã đạt được mục tiêu này hay chưa?”. Có nhiều khi mục tiêu của con người thì chính xác, nhưng đi được một đoạn thì quên mất, thế là làm việc theo cảm tính.
Tôi nói với cô ấy: “Cô muốn một người tiếp nhận một quan niệm nào đó thì không thể trong thời gian ngắn là được, cô làm nhưng không được để lộ ý định của cô. Ví dụ như tuần này nấu ba món thịt, tuần sau sẽ giảm xuống còn hai món thịt, qua một tháng sau thì chỉ còn một món. Dần dần giảm xuống để cho chồng cô không phát hiện ra. Nếu như cô bỏ hoàn toàn thịt ra khỏi bữa ăn thì món ăn thay thế phải thật là ngon. Do đó, cô phải mau mau học cách làm món ăn chay ngon hơn cả những món thịt cá, chồng của cô nhất định sẽ vừa ăn vừa nói: Món này là gì vậy? Sao mà ăn ngon thế? Lúc đó hãy nói món chay này là gì đó, anh ấy đối với việc ăn chay sẽ dễ dàng tiếp nhận hơn.
Ngoài ra, những quan niệm chính xác này cô phải thường xuyên thảo luận từng chút một. Người phụ nữ thì có thể phát huy sự dịu dàng của mình, do vậy hãy nói với chồng: Sức khỏe của anh là hạnh phúc của cả cuộc đời em, cho nên sức khỏe của anh hết sức quan trọng. Ăn uống như thế nào để được khỏe mạnh? Quyển sách này của Tiến sĩ Lôi Cửu Nam viết rất hay, hoặc là chuyên gia nào đó viết rất hay, bên trong có những quan niệm gì, cô hãy từ từ từng câu một mà dẫn dắt, anh ấy sẽ có thể tiếp nhận”.
Tôi tiếp theo lại kiến nghị với cô ấy: “Thỉnh thoảng cô hãy đưa chồng của mình đến lớp này học. Buổi trưa học xong hãy ở lại cùng với mọi người, cùng với các thầy cô của trung tâm chúng tôi ăn cơm. Anh ấy sẽ cảm thấy người này cũng ăn chay, người kia cũng ăn chay, anh ấy sẽ không cảm thấy việc ăn chay là một sự việc hiếm lạ nữa. Trong lúc ăn, các thầy cô bên cạnh sẽ nói với anh ấy: Đồ chay cũng không tệ nhỉ. Anh ấy cũng sẽ nói: Không tệ, không tệ! Dần dần sẽ có bầu không khí tập thể”. Sau đó khoảng hai, ba tháng thì chồng của cô ấy cũng đã tự nhiên ăn chay rồi.
Vì vậy, khi chúng ta quan tâm cha mẹ, quan tâm người nhà thì cũng không thể vội vàng hấp tấp. Đương nhiên nếu quý vị muốn quan tâm đến sức khỏe của người khác, thì trước tiên tri thức của quý vị phải đủ. Có câu: “Tri thức là sức mạnh”. Rất nhiều người có tri thức về một phương diện nào đó rất phong phú, tri thức nâng cao lên được là vì nhu cầu của cuộc sống trong một thời điểm nào đó. Ví dụ như sức khỏe của mẹ có vấn đề, chúng ta liền biết phải mau mau tìm hiểu nghiên cứu những vấn đề đó. Chúng ta không nên đợi đến khi sức khỏe của người nhà có vấn đề thì mới đi tìm hiểu, vì lúc đó chúng ta sẽ cảm thấy rất vất vả. Chúng ta hiện nay nên học trước, đem những quan niệm này đến cho gia đình.
Đây là “dưỡng thân của cha mẹ”.
“Dưỡng tâm của cha mẹ”
Tiếp theo là “dưỡng tâm của cha mẹ”, khiến cho trong tâm của cha mẹ có thể thường được hoan hỷ, tự tại. Vấn đề đầu tiên chính là những việc mà chúng ta làm nhất định phải khiến cho cha mẹ yên tâm, an lòng. Nếu như đức hạnh của chúng ta không tốt, cho dù mỗi ngày chúng ta đều phụng dưỡng cho cha mẹ ăn những món ngon, thì cha mẹ có cảm thấy vui hay không? Sẽ không vui! Có thể họ vừa ăn vừa lo lắng cho chúng ta. Các bậc cha mẹ sống rất nội tâm, những cảm nhận trong lòng họ có khi không thể hiện ra ở lời nói, cho nên chúng ta phải khéo thể hội tâm cảnh của cha mẹ, thể hội những điều cha mẹ cần.
Trong “Luận Ngữ” có nói quân tử phải có “cửu tư”, nghĩa là có chín thái độ cần phải thường xuyên quán chiếu. Là chín điều nào? Thứ nhất là “thị tư minh” (quán chiếu xem đã nhìn rõ chưa). Thứ hai là “thính tư thông” (quán chiếu xem đã nghe rõ ràng chưa). Phải biết từ lời nói của cha mẹ, chúng ta nghe và hiểu được trong lòng cha mẹ đang nghĩ gì, cần gì. Ví dụ như đã rất lâu rồi chúng ta không gọi điện về cho cha mẹ. Đợi cha mẹ gọi cho chúng ta thì chúng ta thật là quá thất lễ rồi! Khi cha mẹ gọi đến thăm hỏi tình hình công việc hiện tại của chúng ta, tuy là hỏi tình hình công việc nhưng trên thực tế chúng ta phải hiểu được rằng cha mẹ đang mong nhớ chúng ta, thậm chí là mong nhớ các cháu của mình. Chúng ta không cần phải để cha mẹ yêu cầu, mà phải chủ động về thăm nhà. Kỳ thực, khi con người trên sáu mươi tuổi, sự già yếu càng ngày càng thể hiện rõ hơn. Nếu một, hai tháng không về thăm cha mẹ, khi về chúng ta sẽ có cảm giác cha mẹ già đi từng ngày, vừa nhìn thấy cha mẹ thì có cảm giác sao cha mẹ lại già đi nhiều như vậy! Do đó chúng ta phải quý trọng những cơ hội được ở cùng cha mẹ, hiểu được tấm lòng của cha mẹ, phải thường xuyên quan tâm thăm hỏi. Đó là “Dưỡng tâm của cha mẹ”.
“Dưỡng chí của cha mẹ”
Tiếp theo là “Dưỡng chí của cha mẹ”, nuôi dưỡng tâm nguyện của cha mẹ. Trong “Hiếu Kinh” có một câu: “Thân thể, tóc, da do cha mẹ ban cho, không được tổn thương, là điều đầu tiên của hiếu”. Vì vậy chúng ta phải chăm sóc tốt thân thể của mình, đó là việc đầu tiên của đạo hiếu. “Lập thân hành đạo, dương danh hậu thế, vinh hiển cha mẹ là tận cùng của hiếu”. Nếu như dùng đức hạnh của chúng ta cống hiến cho gia đình, cho xã hội thì ai là người vui sướng nhất, mãn nguyện nhất? Là cha mẹ và thầy cô. Đó là “Dưỡng chí của cha mẹ”. Bởi thật ra, mỗi một con người đều có lòng thiện, đều mong có thể cống hiến cho xã hội. Rất nhiều cha mẹ muốn tận tâm, tận lực bồi dưỡng con cái. Trong nhiều phương diện xã hội, cha mẹ muốn tận tâm, tận lực nhưng có lúc lực bất tòng tâm. Do vậy, khi con cái có những cống hiến to lớn cho xã hội thì cha mẹ sẽ cảm thấy tự hào.
Chúng tôi có một cô giáo ở Hải Khẩu. Sau hơn ba tháng học “Đệ Tử Quy” (hơn nữa, sáng, tối hàng ngày cô đều đọc một lần), cô chủ động đi tìm tôi và nói: “Thầy Thái à! Những thứ tốt đẹp như thế này tôi không thể chỉ để có tôi và học sinh của tôi được lợi ích, mà cần phải để cho càng nhiều trẻ nhỏ có thể nghe được lời giáo huấn của Thánh Hiền”. Cho nên cô ấy quyết định về quê nhà của cô để phổ biến “Đệ Tử Quy”. Cô có chí hướng như vậy. Tục ngữ nói: “Người có thiện nguyện thì trời cũng chiều theo”. Người mà dũng cảm đi gánh vác, hy sinh, bước đi sẽ không sợ mình đứng không vững, bởi vì từng bước, từng bước đi của cô nhất định có người bên cạnh giúp đỡ. Bởi vì đây là việc tốt, họ sợ cô làm hỏng việc, cho nên khi cô chủ động đề xuất thì trong trung tâm của chúng tôi có rất nhiều thầy giáo lập tức chia sẻ kinh nghiệm dạy học với cô. Tôi cũng lập tức tặng cô quyển “Đức Dục Khóa Bản” có hơn bảy trăm câu chuyện về các bậc Thánh Hiền. Cô rất vui và bắt đầu dạy.
Khi dạy đến chương “Xuất tắc đễ” (Biểu Hiện Người Em), có một câu Kinh văn là: “Việc chú bác, như việc cha. Việc anh họ, như anh ruột”. Cô giáo này hiện là nhân viên trạm hàng không, chưa từng học qua lớp đào tạo của trường sư phạm nào. Nhưng bởi có lòng thiện tâm như vậy, có lòng yêu thích giáo dục nên tự cô đã bỏ thời gian đi nghiên cứu xem câu này phải dạy như thế nào. Có rất nhiều tâm cảnh cần phải bằng hành động việc làm thực tế mới có thể cảm nhận được.
Cô mua một ít vải mang về quê. Khi dạy bọn trẻ câu “Việc chú bác, như việc cha. Việc anh họ, như anh ruột”, cô nói với học sinh: Chúng ta học xong “Nhập tắc hiếu” (Ở nhà phải hiếu) thì đã hiểu người làm cha mẹ rất là vất vả, khó nhọc. Vì vậy chúng ta phải kính trọng cha mẹ của mình. Đồng thời, cha mẹ của người khác cũng vất vả, khó nhọc như vậy, cho nên đối với tất cả cha mẹ và trưởng bối, thậm chí không chỉ riêng các bậc cha mẹ mà tất cả những người già cả đã từng cống hiến cho xã hội này tuổi thanh xuân của họ, chúng ta đều phải kính trọng. Bởi vậy gọi là “Việc chú bác, như việc cha. Việc anh họ, như anh ruột”. Giảng xong, cô nói với học sinh: “Bây giờ chúng ta hãy mang số vải này đi biếu cho các trưởng bối trong thôn. Khi mang biếu họ, các em phải thật lễ phép, phải hành lễ và hỏi thăm họ”. Bọn trẻ nghe xong rất vui mừng, chúng lập tức như bầy ong vỡ tổ, chạy đi chạy lại trong thôn, làm cả thôn náo nhiệt cả lên. Trong thôn tràn đầy không khí kính trọng người già, tôn trọng người hiền, kính già, yêu trẻ. Tin rằng mỗi vị trưởng lão, trưởng bối khi nhận được chùm vải, trong lòng nhất định rất vui mừng. Khi bọn trẻ nhìn thấy người lớn biểu lộ vui mừng như vậy thì nhất định sẽ in sâu vào tâm trí chúng. Sau này khi chúng cung kính với người khác, chúng sẽ cảm thấy rất vui thích.
Sau ngày hôm đó, cha của cô gọi điện cho cô. Ông nói với con gái: “Con gái à! Cả thôn mình có rất nhiều trưởng bối gọi điện thoại đến nhà mình. Những vị trưởng bối này nói rằng những người con gái quê mình khi đi lấy chồng thì chưa có ai lại yêu mến, chăm lo quê hương như vậy. Con đã đi lấy chồng mà còn quan tâm đến quê hương như vậy, nên những vị trưởng bối này rất cảm động”. Các vị bằng hữu, trong lòng cha cô ấy cảm thấy rất vinh dự. Đây chính là: “Dưỡng chí của cha mẹ”. Cha cô lại nói tiếp với cô: “Con gái! Con có thể tìm thấy giá trị của cuộc sống, cha cũng mừng cho con”. Các vị bằng hữu, hành vi này của con gái có phải chỉ làm cho người cha vui mừng một ngày – hai ngày không? Mà vui trong bao lâu? Đó là sự an ủi cả cuộc đời, việc chúng ta mang một túi đồ ăn ngon cho cha mẹ ăn tuyệt nhiên không thể nào so sánh được. Bởi vậy, khi chúng ta học tập: “Sáng phải thăm, tối phải viếng”, chúng ta phải hiểu được cách quan tâm cha mẹ như thế nào. Chúng ta phải phát triển điều này đến từng li, từng tí một trong cuộc sống, phát triển lên đến “dưỡng thân của cha mẹ, dưỡng tâm của cha mẹ, dưỡng chí của cha mẹ”.